De fundamtenten van de zorgclown liggen in - hoe kan het anders - Amerika. Daar richtte Michael Christensen in New York 30 jaar geleden het vak 'clown in het ziekenhuis' op. In België hebben we Clownsense, een organisatie die clowns opleidt. "Maar eigenlijk hebben we snel ondervonden dat er specifieke vraag was naar en nood aan een opleiding voor clowns die in de zorg bezig zijn", zegt Peer De Maeyer van Clownsense.

Naar aanleiding van de aanstelling van Marjolijn Gijbels als eerste zorgclown in vaste dienst en het 30-jarig jubileum van Miachael Christensen, kwam deze laatste naar België om een driedaagse workshop te geven aan zorgclowns.

De opleiding gaat verder dan aanwezig zijn en voor afleiding zorgen. Zo leren de zorgclowns ook hoe ze aan bepaalde eisen - zeker op het vlak van hygiëne - in een ziekenhuis moeten voldoen. Handen wassen, ontsmetten, kledij... alles passeert de revue. "Soms verblijven patiënten in isolatie en dan kleden we ons helemaal steriel", vertelt Marjolijn.

In België kennen we de cliniclowns, maar de zorgclowns gaan nog een stapje verder. "Wij bezoeken kinderen, maar ook volwassenen. En we hebben het werkterrein uitgebreid naar voorzieningen voor mentaal gehandicapte volwassenen. Maar ook op geriatrische afdelingen kunnen we een waardevolle bijdrage leveren.

Meer dan gewoon afleiding

"Wij leiden niet gewoon af, integendeel", zegt Marjolijn. "Heel vaak beginnen we net met een erkenning van de realiteit waarin een patiënt zich bevindt. Alleen gaan we verder en gaan we die realiteit uitpuren of uitvergroten. Als clown kunnen we dat, als verpleegkundige niet."

Was er bij sommige zorgverleners al wat terughoudendheid, dan verdwijnt die snel van zodra ze merken dat de zorgclown ook resultaten boekt. "We worden gevraagd in situaties waarin er een moeilijkheid opduikt waar men met de gewone benadering geen resultaat behaalt. Een kind in paniek op spoedgevallen, een peuter die niet wil eten of drinken... maar ook volwassenen. Vooral oudere patiënten zijn gevoelig voor onze interventies."

"Als de zorgclown niet gedragen is door het ziekenhuis, dan kun je niets bereiken. Maar ook de patiënt moet willen. In een omgeving waar je als patiënt elke autonomie dreigt te verliezen, waar hij zijn identiteit als het ware moet afgeven, is het ontzettend belangrijk om een vorm van beslissingsrecht te hebben. Daarom is bij ons een 'neen' ook een 'neen'. Wij vragen ook altijd of we binnen mogen komen, of we mogen spelen... Doordat ik hier op bepaalde dagen altijd rondloop, kennen de verpleegkundgien en de artsen mij ook. Ik ben aanwezig bij briefings en ik loop rond op de verpleegpost. Zo hoor je snel waar je van dienst kunt zijn."

De zorgclown wordt met behoorlijk wat ellende geconfronteerd. "Daarom werken we ook altijd in team, met twee", verduidelijkt Marjolijn. "Het ziekenhuis betaalt mij, de collega wordt betaald vanuit de vzw Zorgclowns & Co, via donaties.

De fundamtenten van de zorgclown liggen in - hoe kan het anders - Amerika. Daar richtte Michael Christensen in New York 30 jaar geleden het vak 'clown in het ziekenhuis' op. In België hebben we Clownsense, een organisatie die clowns opleidt. "Maar eigenlijk hebben we snel ondervonden dat er specifieke vraag was naar en nood aan een opleiding voor clowns die in de zorg bezig zijn", zegt Peer De Maeyer van Clownsense.Naar aanleiding van de aanstelling van Marjolijn Gijbels als eerste zorgclown in vaste dienst en het 30-jarig jubileum van Miachael Christensen, kwam deze laatste naar België om een driedaagse workshop te geven aan zorgclowns.De opleiding gaat verder dan aanwezig zijn en voor afleiding zorgen. Zo leren de zorgclowns ook hoe ze aan bepaalde eisen - zeker op het vlak van hygiëne - in een ziekenhuis moeten voldoen. Handen wassen, ontsmetten, kledij... alles passeert de revue. "Soms verblijven patiënten in isolatie en dan kleden we ons helemaal steriel", vertelt Marjolijn. In België kennen we de cliniclowns, maar de zorgclowns gaan nog een stapje verder. "Wij bezoeken kinderen, maar ook volwassenen. En we hebben het werkterrein uitgebreid naar voorzieningen voor mentaal gehandicapte volwassenen. Maar ook op geriatrische afdelingen kunnen we een waardevolle bijdrage leveren.Meer dan gewoon afleiding"Wij leiden niet gewoon af, integendeel", zegt Marjolijn. "Heel vaak beginnen we net met een erkenning van de realiteit waarin een patiënt zich bevindt. Alleen gaan we verder en gaan we die realiteit uitpuren of uitvergroten. Als clown kunnen we dat, als verpleegkundige niet."Was er bij sommige zorgverleners al wat terughoudendheid, dan verdwijnt die snel van zodra ze merken dat de zorgclown ook resultaten boekt. "We worden gevraagd in situaties waarin er een moeilijkheid opduikt waar men met de gewone benadering geen resultaat behaalt. Een kind in paniek op spoedgevallen, een peuter die niet wil eten of drinken... maar ook volwassenen. Vooral oudere patiënten zijn gevoelig voor onze interventies.""Als de zorgclown niet gedragen is door het ziekenhuis, dan kun je niets bereiken. Maar ook de patiënt moet willen. In een omgeving waar je als patiënt elke autonomie dreigt te verliezen, waar hij zijn identiteit als het ware moet afgeven, is het ontzettend belangrijk om een vorm van beslissingsrecht te hebben. Daarom is bij ons een 'neen' ook een 'neen'. Wij vragen ook altijd of we binnen mogen komen, of we mogen spelen... Doordat ik hier op bepaalde dagen altijd rondloop, kennen de verpleegkundgien en de artsen mij ook. Ik ben aanwezig bij briefings en ik loop rond op de verpleegpost. Zo hoor je snel waar je van dienst kunt zijn."De zorgclown wordt met behoorlijk wat ellende geconfronteerd. "Daarom werken we ook altijd in team, met twee", verduidelijkt Marjolijn. "Het ziekenhuis betaalt mij, de collega wordt betaald vanuit de vzw Zorgclowns & Co, via donaties.