Leidt COVID-19 weldra tot geneesmiddelentekorten?

Moeilijk te voorspellen hoeveel mensen wereldwijd door de COVID-19 epidemie zullen getroffen worden. Toch dreigt er een ernstig gezondheidsprobleem dat we best nu al aanpakken: kampen we binnenkort met geneesmiddelentekorten?Dit niet zozeer wegens de plotse stijging in China van de consumptie van middelen die de symptomen van de ziekte bestrijden, maar omdat 60 tot 80% van de basisbestanddelen van de medicamenten die we in Europa innemen uit Indië of China komen. En in sommige Chinese regio's ligt de productie zo goed als stil. Niemand weet momenteel wanneer daar een einde aan komt.Een objectieve getuige daarvan is dat de CO2-uitstoot de voorbije weken drastisch gedaald is, onder meer wegens het stilvallen van heel wat fabrieken, transportbeperkingen en de afschaffing van binnenlandse vluchten. Ook de quarantainemaatregelen omwille van het coronavirus hebben de CO2-uitstoot in de industrie doen afnemen met 15 tot 40%, schrijft de website Carbon Brief. Momenteel weet niemand wanneer de activiteiten in China weer zullen aanvatten. Autobouwer Audi in Vorst is al overgeschakeld op technische werkloosheid bij gebrek aan bepaalde onderdelen. Welke safety stock hebben we in Europa nodig om geen bevoorradingsproblemen te krijgen, nu, of over enkele maanden, met een soort van 'tsunami-effect', als de voorraden uitgeput zijn?Volgens het Belgische geneesmiddelenagentschap is het onmogelijk om een globaal antwoord te geven over de safety stock: die varieert van het ene geneesmiddel tot het andere.Het FAGG heeft alle houders van een vergunning voor het in de handel brengen van geneesmiddelen in ons land aangeschreven, en de ontvangen antwoorden zijn geruststellend. Er is momenteel geen enkel tekort voorzien. Volgens woordvoerster Ann Eeckhout antwoorden de meeste vergunninghouders dat er geen impact is of dat het niet nodig is om een safety stock aan te leggen, bijvoorbeeld omdat zij geen productielijn in China hebben of omdat ze op een alternatieve productiesite kunnen terugvallen.Op Europees niveau daarentegen verhult men niet dat "de epidemie impact heeft op de productiecapaciteit en de stabiliteit van de bevoorrading van farmaceutische bestanddelen vanwege de sluiting van fabrieken en transportnetwerken. En dat kan leiden tot een geneesmiddelentekort in de wereld."De woordvoerster van het Europese geneesmiddelenagentschap EMA, Camelia Enachioiu, stelt dat de vergunninghouders erover moeten waken dat hun bevoorradingsketens de tekorten kunnen opvangen. "Ze moeten bijvoorbeeld een bijkomende stock aanleggen of zorgen voor een alternatieve bevoorrading van producten en materialen."Eind februari had het EMA evenwel nog geen enkele melding gekregen van een onderbreking in de bevoorrading ten gevolge van COVID-19. En het agentschap is niet van plan om voor voldongen feiten komen te staan: "Het EMA heeft de farmakoepels in Europa gevraagd om na te gaan in welke mate hun leden voorbereid zijn om eventuele tekorten als gevolg van de epidemie te voorkomen. Het is nu wachten op hun respons, zegt de woordvoerster. De verschillende Europese farmakoepels hebben al een werkgroep opgericht om gezamenlijk te kunnen optreden tegen mogelijke bevoorradingsproblemen en om tekorten te voorkomen. Binnen het EMA bereidt een andere werkgroep zich voor om een strategische aanpak op te stellen mocht er een dringende en gecoördineerde aanpak vereist zijn om de situatie onder controle te houden.De Europese vereniging van farmabedrijven blijft alleszins geruststellend. "Het onmiddellijke risico dat COVID-19 een impact heeft op de productie en de bevoorrading in Europa op korte termijn is beperkt. Een belangrijke factor is uiteraard de duur van de tijdelijke onderbreking in de getroffen regio's. Als de crisis blijft aanhouden en men niet binnen één of twee maanden de normale activiteit kan hervatten, zal de crisis - zo menen de EFPIA-leden - voornamelijk die productielijnen in China treffen die enkel de binnenlandse markt bevoorraden. De experts zullen de situatie half maart opnieuw evalueren.""Momenteel werd nog geen enkele onderbreking in de bevoorrading gemeld", zegt ook prof. Jean-Michel Dogné, hoofd van de faculteit farmacie in Namen en expert bij het EMA. "Op korte termijn valt er geen tekort te vrezen. Farmabedrijven kunnen zich, indien nodig, ook in andere landen bevoorraden. Het is vooralsnog niet nodig dat mensen geneesmiddelen beginnen te hamsteren - dat zou het risico op een tekort net kunnen vergroten. In zeker opzicht is Europa voorbereid dankzij de Brexit. De farmabedrijven hebben immers geanticipeerd op bevoorradingsproblemen langs beide kanten van het Kanaal in geval van een harde Brexit."