De ministerraad stelde eind vorige week op 3 juli de budgettaire middelen vast nodig om het voorontwerp van sociaal akkoord voor de federale zorgsectoren te financieren. Het gaat om 500 miljoen euro voor de lonen in de periode 2021-2022 en om 100 miljoen euro voor de financiering van de kwalitatieve verbetering van de arbeidsomstandigheden.
Het voorakkoord is het resultaat van veelvuldig overleg tussen de regering, met name de ministers Nathalie Muylle (CD&V), Maggie De Block (Open VLD) en David Clarinval (MR), en de sociale partners van de private en publieke federale zorgsectoren.
Op 18 juni jongstleden had de Kamer al het bedrag van ruim 400 miljoen euro voor het Zorgpersoneelsfonds voor 2020 bevestigd. Die middelen zijn hoofdzakelijk bestemd voor de aanwerving van extra medewerkers en de vorming van het personeel.
De verschillende betrokken ministers onderstreepten dat de inspanning om een extra 600 miljoen euro te vinden, er vooral gekomen dankzij de coronacrisis. De voorbije maanden heeft het zorgpersoneel getoond hoe onmisbaar het was om veel erger te voorkomen.
Krachtlijnen
Wanneer het voorakkoord voor een loopbaanpact bekrachtigd is (de regering keurt het goed nadat alle sociale parnter ermee hebben ingestemd), moet het pact worden vertaald naar CAO's.
Het omvat volgende elementen
Loonsverhoging (500 miljoen euro)
- De loonschalen, vastgelegd in IF-IC van 2017, worden volledig toegepast, voor 100% in de periode 2021-2022. Daarnaast worden de lonen in de private en publieke sectoren geharmoniseerd. Het budget maakt het ook mogelijk om verbeteringen aan te brengen aan het model na evaluatie van de implementatie van de eerste fase (akkoord 2017).
- Een tripartite werkgroep moet de evolutie van de beroepen binnen de zorgsector opvolgen en de impact op de lonen monitoren.
- Buiten de zorg verworven competenties worden erkend, zodat meer mensen kunnen werken in de zorgsector.
- Op termijn volgt een volwaardige dertiende maand.
Kwalitatieve verbetering van de arbeidsomstandigheden (100 miljoen euro).
Verdere uitwerking van CAO's en collectieve akkoorden over:
- 3 weken opeenvolgende vakantie,
- individuele vorming,
- vorming voor werknemersvertegenwoordigers,
- stabielere en betere arbeidsovereenkomsten, dienstroosters,
- preventie en bestrijding burn-out,
- voorkomen van uitstroom, verbetering van de combinatie werk-privé.
Preventieve maatregelen in geval van een gezondheidscrisis.
- het aanleggen van strategische voorraden van beschermingsmateriaal,
- middelen om personeel om te scholen - om in te zetten op ad hoc-afdelingen.
Verbeteren van de organisatie om buitensporige werkdruk en hoge intensiteit van het werk te verminderen:
- andere normen voor het aantal verpleegkundigen en ander beroepsgroepen om werkbelasting te beheersen,
- uitbouw van multidisciplinaire mobiel equipes om bij te springen (voor de laatste twee punten kunnen de middelen van het zorgpersoneelsfonds en de bijkomende middelen van sociale Maribel à 400 miljoen euro worden gebruikt),
- eindeloopbaanmaatregelen,
- verhoging van tweede pensioenpijler.
Ongezien
In een reactie toont Zorgnet-Icuro zich tevreden met het pact. De uitrol van IF-IC komt de attractiviteit van de zorgberoepen ten goede. Alle huidige medewerkers hebben de vrije keuze om al dan niet in te stappen in het nieuwe baremasysteem. De nieuwe loonbarema's betekent voor het personeel in de ziekenhuizen een stijging van gemiddeld circa 6% van het loon. Het IF-IC systeem kan bovendien ook inspelen op evoluties op de arbeidsmarkt met tussentijdse aanpassingen aan de verloning.
"Dat de overheid in één keer een dergelijk bedrag voor het zorgpersoneel uittrekt is ongezien", reageert Margot Cloet. "Het is bijzonder fijn dat de medewerkers uit de ziekenhuizen met dit nieuws aan hun broodnodige vakantie kunnen beginnen".
Vlaanderen?
Welwijst Zorgnet-Icuro op het verschil in behandeling dat zo dreig te ontstaan met het zorgpersoneel in Vlaanderen. Dat gaat nog eens om ongeveer 130.000 werknemers, vooral in de woonzorgcentra.
Vanuit deze instellingen hoor je in de media steeds meer de klacht dat de Vlaamse overheid hen in de steek gelaten heeft.
In ieder geval zal het 'Vlaamse' zorgpersoneel nog even moeten wachten tot duidelijk is wat hun inzet tijdens de coronacrisis hen zal opleveren. De sociale onderhandelingen gingen pas gisterenochtend, 8 juli van start.
De bedoeling is ze voor het eind van dit jaar af te ronden. Voor de Vlaamse regering leidt Dirk Vanderpoorten, secretaris-generaal van het departement Werk en Sociale Economie, de onderhandelingen.