Op 11 januari stuurde het HTSC Comité nieuwe richtlijnen door voor de aanpak van de Omikron-crisis in de komende periode. In de tweede helft van januari wordt de piek verwacht van de vijfde golf.

Een aantal bepalende factoren kan men nog steeds niet precies inschatten. Hoe ziekmakend is de Omikron-variant precies? Hoeveel geïnfecteerde personen belanden in het ziekenhuis en uiteindelijk in de ICU? Hoe goed beschermt vaccinatie effectief tegen ernstig covid bij deze variant?

Onderstaande tabel geeft weer hoe, op basis van een aantal variabelen, men de situatie voor de tweede helft van januari inschat:

Mid January cases/day Mid January new hosp/day End January hosp load
Best case: High vaccine effectivenessand 'November behavior' 55.000 - 70.000 600 - 9004.500 - 7.500
Medium case: High vaccine effectiveness and 'current behavior' 75.000 - 80.000 700 - 1 2006.000 - 10.000
Worst case: Low vaccine effectiveness and 'current behavior' 125.000 >1.200 >9.000

In fase 2 wordt 60% van de beddencapaciteit gereserveerd voor covidpatiënten. Er worden ICU-bedden bijgecreëerd en de capaciteit van de gewone bedden moet het viervoudige zijn van dat van de ICU.

Maar door uitval van personeel zijn er nu al minder ICU-bedden beschikbaar. De golf piekt zo snel dat een goede voorbereiding, onder meer door het beschikbaar maken van nieuwe ICU-bedden, niet haalbaar is.

Doorschakelen naar fase 3 wordt daarom beter haalbaar geacht. Bij fase 3 worden geen bedden voor covidpatiënten meer gereserveerd. Niet-dringende zorg wordt uitgesteld, en de dringendheid van de zorg van covid en niet-covidpatiënten wordt tegen elkaar afgewogen. Deze medische triage gebeurt 'aan de deur'.

Dit is de huidige stand van zaken:

Op zondag 9 januari was in 29 van de Belgische ziekenhuizen nog steeds minstens 33% van de ICU-capaciteit ingenomen door covidpatiënten. In 13 daarvan liep dat zelfs op tot meer dan de helft, lezen we in de HTSC-brief van 11 januari.

192 ICU-bedden en 3 596 'gewone' ziekenhuisbedden waren gesloten wegens personeelsuitval. 430. ICU-bedden zijn vrij en beschikbaar, en6.416 'gewone' bedden.

Van 3 tot en met 9 januari bedroeg het aantal besmettingen dagelijks gemiddeld 22.189, lezen we in het Sciensano-bulletin van 13 januari.

Op 12 januari zijn 209 mensen wegens covid in het ziekenhuis opgenomen. Dat aantal stijgt weer sinds begin deze week. Het gemiddelde over de voorbije zeven dagen bedraagt 182 opnamen. Er lagen op 12 januari 2.022 mensen met covid in het ziekenhuis.

Er lagen op 12 januari 423 patiënten met covid in de ICU. Dat was minder dan de dag ervoor - de trend blijft voorlopig dalend.

Laten we dus hopen dat we aan het ergste - en aan fase 3 - kunnen ontsnappen.

Fase 3

De ziekenhuizen kregen op 7 januari al een brief om het business continuity plan te activeren, en bij uitval van personeel alle bestaande en alternatieve organisatiemodellen optimaal aan te wenden om extra krachten (jobstudenten, gepensioneerde, vrijwilligers,...) in te schakelen.

Er wordt met de ziekenhuiskoepels bekeken welke profielen vanuit het leger kunnen ingeschakeld worden.

De reguliere zorg wordt opgeschort. Alleen patiënten die door de 112 of door de huisartsen (inclusief de 1733-triage) worden doorverwezen, zouden nog op de spoed terechtkunnen. De raadplegingen in ziekenhuizen gaan zoveel mogelijk wel door, om geen dringende pathologie over het hoofd te zien.

Een goed functionerende lijn is het belangrijkste middel om de instroom in het ziekenhuis te beperken. Maar een Omikron-golf kan ook de eerste lijn zwaar treffen .

Het is dus belangrijk lokaal een geïntegreerd crisisbeheer tot stand te brengen via geregeld, formeel overleg tussen de ziekenhuizen en de Eerstelijnszones.

Triagecentra en outbreakteams kunnen ingeschakeld worden, maar er kan bijvoorbeeld ook samengewerkt worden door geriaters en pneumologen naar de woonzorgcentra te sturen. Opname van bewoners in het ziekenhuis kan misschien worden uitgesteld of vermeden, wanneer het probleem minder dringend blijkt of kan worden gemaakt.

Patiënten zullen zoveel mogelijk op het adequate niveau behandeld worden. Ook bij de toegang tot het 'beddenhuis' zal nog een triage gebeuren. Bij ontslag uit het ziekenhuis van een covidpatiënt volgt overleg met de eerste lijn. Een geïntegreerde aanpak kan met behulp van de telemonitoring.

De medische triage op de intensieve zorg van covid en niet-covidpatiënten gebeurt op grond van een 'incremental probability of survival': wat zijn iemand overlevingskansen zonder ICU-opname? Hoeveel vergroot een ICU-opname iemands overlevingskansen? Welke levenskwaliteit verwacht men na ICU-opname? De vereniging van intensivisten hebben al in 2020 daartoe richtlijnen uitgewerkt.

Om een minimumcapaciteit voor kritieke non-covidpatiënten zoveel mogelijk veilig te stellen, wordt eerst 100% beroep gedaan op de ICU-capaciteit van 70 van de 100 ziekenhuizen met basisspecialistische zorg en een erkende IC-dienst. Ziekenhuizen met referentiefuncties (interventionele cardiologie, stroke units, urgente oncologie, ... ) zijn meestal ook op andere vlakken het best uitgerust, zoals met traumacentra.

Transfers tussen ziekenhuizen gebeuren zoveel mogelijk binnen het netwerk en binnen de provincie. Transfers buiten de provincies worden gereguleerd door de gezondheidsinspecteurs. Bij ontslag uit het ICU keert de patiënt terug naar het verwijzend ziekenhuis.

Hopelijk is fase 3 niet nodig, en in het worst case scenario zouden de beschreven maatregelen moeten volstaan. Maar ook over 'fase 4' is het overleg toch al gestart.

Op 11 januari stuurde het HTSC Comité nieuwe richtlijnen door voor de aanpak van de Omikron-crisis in de komende periode. In de tweede helft van januari wordt de piek verwacht van de vijfde golf.Een aantal bepalende factoren kan men nog steeds niet precies inschatten. Hoe ziekmakend is de Omikron-variant precies? Hoeveel geïnfecteerde personen belanden in het ziekenhuis en uiteindelijk in de ICU? Hoe goed beschermt vaccinatie effectief tegen ernstig covid bij deze variant?Onderstaande tabel geeft weer hoe, op basis van een aantal variabelen, men de situatie voor de tweede helft van januari inschat:In fase 2 wordt 60% van de beddencapaciteit gereserveerd voor covidpatiënten. Er worden ICU-bedden bijgecreëerd en de capaciteit van de gewone bedden moet het viervoudige zijn van dat van de ICU.Maar door uitval van personeel zijn er nu al minder ICU-bedden beschikbaar. De golf piekt zo snel dat een goede voorbereiding, onder meer door het beschikbaar maken van nieuwe ICU-bedden, niet haalbaar is. Doorschakelen naar fase 3 wordt daarom beter haalbaar geacht. Bij fase 3 worden geen bedden voor covidpatiënten meer gereserveerd. Niet-dringende zorg wordt uitgesteld, en de dringendheid van de zorg van covid en niet-covidpatiënten wordt tegen elkaar afgewogen. Deze medische triage gebeurt 'aan de deur'.Dit is de huidige stand van zaken: Op zondag 9 januari was in 29 van de Belgische ziekenhuizen nog steeds minstens 33% van de ICU-capaciteit ingenomen door covidpatiënten. In 13 daarvan liep dat zelfs op tot meer dan de helft, lezen we in de HTSC-brief van 11 januari.192 ICU-bedden en 3 596 'gewone' ziekenhuisbedden waren gesloten wegens personeelsuitval. 430. ICU-bedden zijn vrij en beschikbaar, en6.416 'gewone' bedden.Van 3 tot en met 9 januari bedroeg het aantal besmettingen dagelijks gemiddeld 22.189, lezen we in het Sciensano-bulletin van 13 januari.Op 12 januari zijn 209 mensen wegens covid in het ziekenhuis opgenomen. Dat aantal stijgt weer sinds begin deze week. Het gemiddelde over de voorbije zeven dagen bedraagt 182 opnamen. Er lagen op 12 januari 2.022 mensen met covid in het ziekenhuis.Er lagen op 12 januari 423 patiënten met covid in de ICU. Dat was minder dan de dag ervoor - de trend blijft voorlopig dalend.Laten we dus hopen dat we aan het ergste - en aan fase 3 - kunnen ontsnappen.