Tussen juli 2021 en september 2021 doorzochten onderzoekers van de Universiteit Antwerpen de databanken Pubmed, Web of Science en Sciencedirect op zoek naar recente, Europese literatuur over retentie van hulpverleners.

De literatuurstudie kadert in het project 'Blijf aan Z, gezond en wel in de zorg', een initiatief van het Antwerpse Gouverneur Kinsbergencentrum (GKC) in samenwerking met Nederlandse en Vlaamse partners waaronder de Universiteit Antwerpen.

Doel van dat project is om de voorspellende elementen te identificeren die ervoor zorgen dat zorgprofessionals voor een andere job kiezen. Na selectie van de voorspellers wordt er een monitoringinstrument ontwikkeld dat zorgorganisaties toelaat om de retentie bij hun werknemers te meten. Met dat zogenaamde dashboard krijgen ze zicht op hoeveel werknemers aan vertrekken denken en op factoren die daaraan positief of negatief kunnen bijdragen. Het laat ook toe een voor- en nameting uit te voeren bij de interventies die binnen het project gelanceerd worden. Een voorbeeld van zo'n interventie is het opleiden van een tot twee teamleden uit een zorgteam om de veerkracht van collega's en het team in zijn geheel te verhogen.

Psychosociale retentiefactoren

Uit de literatuurstudie, die recent gepubliceerd werd, blijkt onder meer dat de factoren die retentie beïnvloeden veelvuldig zijn.

De (psychosociale) retentiefactoren waar zorgorganisaties daadwerkelijk impact op kunnen uitoefenen, vallen uiteen in vijf thema's: persoonlijke factoren, sociaal kapitaal, beslissingsruimte, werkvereisten en patiëntenzorg (zie het schema hieronder).

Schematische voorstelling van de retentiefactoren waar zorgorganisaties impact op hebben., Tine Averens, prof. Kris Van Den Broeck, prof. Erik Franck, Uantwerpen.
Schematische voorstelling van de retentiefactoren waar zorgorganisaties impact op hebben. © Tine Averens, prof. Kris Van Den Broeck, prof. Erik Franck, Uantwerpen.

Met andere woorden, deze factoren kunnen organisaties inspireren en beïnvloeden.

Het verbeteren van de psychosociale werkomgeving, en in het bijzonder van de beloning op het werk, kan helpen om zorgverleners te behouden en bijgevolg het tekort te verminderen, stellen de onderzoekers.

Maar wat kunnen zorgorganisaties dan concreet doen om deze factoren en balans te beïnvloeden, rekening houdend met het effect en de nodige inspanningen voor een organisatie?

In een volgende literatuurstudie brengen de onderzoekers in kaart welke interventies reeds werden getest op afdelings- en organisatieniveau.

Tussen juli 2021 en september 2021 doorzochten onderzoekers van de Universiteit Antwerpen de databanken Pubmed, Web of Science en Sciencedirect op zoek naar recente, Europese literatuur over retentie van hulpverleners.De literatuurstudie kadert in het project 'Blijf aan Z, gezond en wel in de zorg', een initiatief van het Antwerpse Gouverneur Kinsbergencentrum (GKC) in samenwerking met Nederlandse en Vlaamse partners waaronder de Universiteit Antwerpen.Doel van dat project is om de voorspellende elementen te identificeren die ervoor zorgen dat zorgprofessionals voor een andere job kiezen. Na selectie van de voorspellers wordt er een monitoringinstrument ontwikkeld dat zorgorganisaties toelaat om de retentie bij hun werknemers te meten. Met dat zogenaamde dashboard krijgen ze zicht op hoeveel werknemers aan vertrekken denken en op factoren die daaraan positief of negatief kunnen bijdragen. Het laat ook toe een voor- en nameting uit te voeren bij de interventies die binnen het project gelanceerd worden. Een voorbeeld van zo'n interventie is het opleiden van een tot twee teamleden uit een zorgteam om de veerkracht van collega's en het team in zijn geheel te verhogen.Psychosociale retentiefactorenUit de literatuurstudie, die recent gepubliceerd werd, blijkt onder meer dat de factoren die retentie beïnvloeden veelvuldig zijn.De (psychosociale) retentiefactoren waar zorgorganisaties daadwerkelijk impact op kunnen uitoefenen, vallen uiteen in vijf thema's: persoonlijke factoren, sociaal kapitaal, beslissingsruimte, werkvereisten en patiëntenzorg (zie het schema hieronder).Met andere woorden, deze factoren kunnen organisaties inspireren en beïnvloeden. Het verbeteren van de psychosociale werkomgeving, en in het bijzonder van de beloning op het werk, kan helpen om zorgverleners te behouden en bijgevolg het tekort te verminderen, stellen de onderzoekers. Maar wat kunnen zorgorganisaties dan concreet doen om deze factoren en balans te beïnvloeden, rekening houdend met het effect en de nodige inspanningen voor een organisatie? In een volgende literatuurstudie brengen de onderzoekers in kaart welke interventies reeds werden getest op afdelings- en organisatieniveau.