Een duidelijke strategie voor de ziekenhuizen

"Ons ziekenhuis had het zwaar te verduren door het coronavirus. Op een bepaald ogenblik hadden we in Henegouwen meer covidpatiënten dan in andere provincies. We openden een eerste covidafdeling op 13 maart en op 16 maart was die al vol. We registreerden meer dan 2.000 coviddossiers voor 850 bevestigde en vermoedelijke opgenomen patiënten waarvan 200 patiënten opgenomen werden op Intensieve zorg. We moesten niet meer dan 25 patiënten overbrengen naar ziekenhuizen die minder zwaar belast waren of waar een extracorporele membraanoxygenatie (ECMO) vrij was (Epicura heeft maar één ECMO en die was altijd bezet). Helaas overleden heel wat patiënten, ook al openden we tijdens de crisis zeven covideenheden op onze sites in de Borinage en in Ath", zegt François Burhin. De sterke betrokkenheid van Epicura bij de strijd tegen covid-19 heeft uiteraard een impact op de hervatting van de ziekenhuisactiviteiten. "Ons personeel heeft alles op alles gezet. Aanvankelijk waren ze bang en kregen we tot 700 ziektebriefjes. Dat is veel op een totaal van meer dan 2.500 werknemers. Sommigen zijn nu nog ziek terwijl anderen helemaal uitgeput zijn." Epicura heeft zich de afgelopen weken voor-bereid op de heropstart, volgens de instructies van de overheid. "Het Post Covid Recovery Plan (RPPC) houdt rekening met de vermindering van onze activiteiten: 54% minder opnames, - 82% consulten en - 63% raadplegingen op de spoed. Eind april hebben we teleconsultaties opgezet, waardoor we de daling van de consulten konden beperken tot -70%. Op 10 mei hadden we bijna 6.000 teleconsultaties uitgevoerd via telefoon of videoconferentie, terwijl 2.000 interventies en 1.200 RMN-onderzoeken werden verplaatst." Op 3 juni registreerde Epicura een coviddaling en een hervatting van de klassieke ziekenhuisactiviteiten. Op die dag waren er nog één covidpatiënt op IC, twee IC-eenheden zonder covidpatiënten en negen niet op IC opgenomen covidpatiënten. Sinds 3 juni zijn bezoeken toegelaten in alle diensten, met uitzondering van de covideenheden en de diensten met medische contra-indicaties. Het heropstarten van de activiteiten maakte het nog niet meteen mogelijk om de achterstand in te halen die opgelopen werd tijdens de coronacrisis. "Dat heeft alles te maken met de strikte voorwaarden die opgelegd worden. Daarom kunnen we nog niet 'normaal' functioneren. In een eerste fase werden de diensten consultatie en opnames opnieuw geopend. In ons plan voorzagen we, net zoals veel andere ziekenhuizen, een half uur per consult, later 20 minuten." Ook een PCR-opsporingssysteem werd ingevoerd. "Alle patiënten die een chirurgische ingreep, een invasief onderzoek of een aerosolprocedure moeten ondergaan, worden getest, net zoals alle opgenomen patiënten. Als de test positief is, wordt de ingreep uitgesteld, behalve wanneer het om een spoedgeval gaat." In het Recovery plan post Covid, maakte Epicura een operationele vertaalslag van het Ziekenhuisnoodplan (ZNP) door het aan te passen aan de verschillende fases. "We hebben het gedetailleerd voor fase 1 en geschetst voor fase 2 en 3. Voor fase 3 wordt ons gevraagd om onze capaciteit te verdrievoudigen. Maar zelfs tijdens de ergste momenten van de crisis moesten we dat niet doen." Gezocht werd naar een manier om de patiëntenstroom in de verschillende gebouwen goed te organiseren. Er werden 3D-modellen gemaakt, posters om patiënten en bezoekers te begeleiden en het ziekenhuis kocht en huurde seinmateriaal. Het plan bevat veel aanbevelingen voor de organisatie van consultaties en het gebruik van de ruimte en de infrastructuur. "Alles werd overhoop gegooid. Schema's en functies zijn veranderd. En in onze sector zijn wij daar niet aan gewend." Half mei had Epicura haar poliklinieken nog niet heropend. Met behulp van door Möbius geleverde software kon het ziekenhuis simulaties uitvoeren om de operaties te hervatten. "We voeden deze tool met data en de software stelt scenario's voor. Epicura beschikt over 17 operatiekamers. Tijdens de crisis waren er slechts twee kamers operationeel. Half mei waren dat er vijf. Er is nog ruimte voor verbetering." De directie onderhandelde met de ondernemingsraad over de principes van de heropstart. "We moeten tegemoet komen aan de dringende eisen van patiënten. Er is ook enige urgentie bij de zorgverstrekkers, vooral bij degenen die de afgelopen weken weinig werkten. Ik heb mijn hele professionele loopbaan als zelfstandige gewerkt," zegt François Burhin. "Ik kan deze reactie van zelfstandige zorgverstrekkers heel goed begrijpen. Artsen kunnen de klok rond werken, maar als ze verpleegkundigen nodig hebben om hen te helpen, liggen de zaken anders. Ik kan geen extra verpleegsters toewijzen omdat er niet genoeg zijn, ook niet om achterstallige ingrepen uit te voeren." De auteurs van het RPPC bogen zich ook over de opening van niet-covidziekenhuisafdelingen. "Tijdens de crisis moesten we veel niet-covideenheden sluiten om plaats te maken voor covidpatiënten (vijftien per eenheid). Nadien moesten we alle kamers die niet langer toegewezen werden aan coronapatiënten desinfecteren en reorganiseren." Ook werd een actieplan opgesteld voor de ondersteunende diensten van het ziekenhuis (IT, human resources, etc.). "We hadden tevens oog voor de begeleiding van werknemers. Hoe kan je samenwerken en anderhalvemeteren? We maakten 25 posters om werknemers en patiënten te informeren over de te volgen instructies." En telewerken? "We hebben 100 laptops aangekocht om bepaalde werknemers op afstand te laten werken. Die mogelijkheid zullen we verder onderzoeken voor de toekomst. Deze crisis kan een kans zijn om een technologische sprong te maken. We verdubbelen het aantal vaste schermen om videoconferenties te kunnen organiseren. Dat vermindert het aantal verplaatsingen tussen de verschillende ziekenhuissites." Het laatste deel van het CPPR gaat in op de financiële gevolgen van de crisis. Volgens een eerste evaluatie schat Epicura dat het, afgezien van subsidies en voorschotten van het Riziv, in de eerste drie maanden van de crisis tussen 11 en 13 miljoen heeft verloren. "Dat is ontzettend veel", zegt François Burhin, die verwacht dat de overheid die ziekenhuizen zal ondersteunen die investeerden in de strijd tegen het coronavirus. Daarnaast verwacht hij ook dat de sector nadenkt over het financieringsmodel dat nog te veel op prestaties is gericht.