Zorginnovaties behouden na de coronacrisis

Als we deze vraag aan mensen in ons netwerk stellen, zegt vrijwel iedereen: 'Dat komt omdat er nu urgentie is', schrijven Judith Ophoff en Nanda Pluijter in een eerder op Skipr verschenen analyse van de innovaties die zich de voorbije coronamaanden aftekenden in het zorglandschap. Ophoff en Pluijter zijn respectievelijk management consultant en project manager bij het Nederlandse management- en adviesbureau Bisnez. Allebei hebben ze in deze rollen ervaring in de gezondheidszorgsector. "De afgelopen periode was er inderdaad een noodzaak om (meer) tele- of videoconsultaties te organiseren, de zorg naar de thuissituatie te verplaatsen, en ga zo maar door", stellen Judith en Nanda. "Tegelijkertijd houdt dit in dat na de crisis, met andere woorden wanneer de urgentie vervalt, zorgorganisaties wellicht zullen terugkeren naar de oude situatie." Daarom ging het tweetal op zoek naar andere, bijkomende factoren die er mogelijk toe geleid hebben dat bepaalde zorginnovaties versneld konden plaatsvinden. En die er bijgevolg ook voor kunnen zorgen dat ingezette veranderingen behouden blijven na de (een) crisisperiode. "Tijdens de crisis vielen muren tussen actoren uit verschillende teams/afdelingen weg. Partijen die voorheen op een eigen eiland werkten, vormen nu 'unieke coalities'", lichten de beide dames toe. Unieke coalities zijn in staat om een compleet beeld te geven van het probleem en kunnen gezamenlijk tot een gedragen oplossing komen. Door deze intensieve samenwerking verwijderen zij obstakels, inspireren zij hun omgeving en creëren ze draagvlak. Uiteindelijk krijgen unieke coalities zo veranderingen voor elkaar. Judith Ophoff & Nanda Pluijter: Vorm een 'coalition of the willing' op het juiste niveau in de organisatie, en zorg voor projectmatige, aandrijvende kracht in een multidisciplinair team met zowel medisch-inhoudelijke als bedrijfskundige expertise. "Veranderingen kunnen zowel ontstaan vanuit een 'brandend platform' als vanuit een 'wenkend perspectief'. De huidige veranderingen zijn ontstaan vanuit het 'brandende platform'. Vandaar dat de visie achter de veranderingen zich grotendeels richt op de korte termijn: wat hebben we nú aan deze verandering?Achter een groot aantal veranderingen die werden of nog worden doorgevoerd, schuilt echter ook een langetermijnvisie. Zo is het bijvoorbeeld minder belastend voor de patiënt en de mantelzorgers om ook tijdens de 'normale' situatie medicatie thuis toe te dienen, omdat zij op deze manier zich niet hoeven te verplaatsen naar het ziekenhuis." Judith & Nanda: "Haal deze langetermijnvisie naar boven en begin te werken vanuit een wenkend perspectief. Als je weet wat je gewenste resultaat is, en je de stappen richting het inbedden van veranderingen daarmee in lijn brengt, kun je ook zonder het 'brandende platform' verandering realiseren." "Zonder zichtbare successen is het lastig om een verandering vol te houden. De vraag werpt zich dan op of de ingezette beweging wel de juiste is, wat demotiverend kan werken voor medewerkers. Coronagerelateerde innovaties kregen en krijgen veel weerklank, zowel in nieuwsmedia als via de interne kanalen van zorgorganisaties. Dit biedt steun om de crisis door te komen, en geeft de directe betrokkenen een extra reden om niet op te geven." Judith & Nanda: "Creëer inzicht in de resultaten van de ingezette veranderingen. Dit geeft focus en vergroot het gevoel van urgentie bij de betrokkenen. Blijf daarnaast successen vieren." "Ook al bestaat er een gedeelde visie en is de 'wil' er om te veranderen, verandertrajecten kunnen niet slagen als er geen vermogen is om daadwerkelijk te veranderen. Belangrijke barrières in de zorg zijn de financieringsstructuren, capaciteit en de kloof tussen het ontwerp en de vertaling naar de praktijk. Tijdens de coronacrisis neemt de sector veel knelpunten rondom deze thema's in korte tijd weg." In ons land creëerde het Riziv bijvoorbeeld verschillende verstrekkingen voor telefonische adviezen voor zorgverleners. Judith & Nanda: "Betrek partners in de keten op tijd bij het bereiken van het gewenste resultaat en zorg voor een opdrachtgever met het mandaat om de voorwaarden voor succes te organiseren." "Bovenstaande observaties maken duidelijk dat er meer nodig is dan urgentiebesef alleen om een succesvolle verandering te realiseren", besluiten Judith Ophoff en Nanda Pluijter hun analyse. "Het kan wel een katalysator zijn voor de invulling van andere succesfactoren", zo besluiten ze.