In een reeks over patiëntenparticipatie in samenwerking met Zorgnet-Icuro ging de redactie praten met Kelly Vercaigne, één van de drie betaalde ervaringsdeskundigen in De Bolster in Kortrijk (zie tweede box onderaan). Naast een overkoepelende raad samengesteld vanuit alle afdelingen beschikt elke afdeling in De Bolster over een eigen patiëntenparticipatieraad.
De filosofie die hieraan ten grondslag ligt, is de herstelvisie. "Dat is geen methodiek, eerder is het een attitude van de hulpverlener naar de cliënt toe", duidt Kelly Vercaigne."De hulpverlener staat daarbij naast de cliënt, niet erboven. De herstelvisie is laagdrempelig en gaat uit van de mens, zijn kwaliteiten en krachten, niet vanuit het ziektebeeld."
Uniek voor dit Kortrijkse initiatief is ook de inzet van drie ervaringsdeskundigen. Zij ondersteunen de teams en fungeren als laagdrempelige aanspreekpunten.
Verbeterpunten
Kelly Vercaigne: "In de werking van de patiëntenparticipatieraden proberen we uiteraard zoveel mogelijk de stem van de patiënt te laten horen. Maar ook ex- patiënten nemen we soms mee. In de raden zitten cliënten en betrokkenen. De onthaalcoördinator sluit aan."
In Beschut Wonen vergadert de participatieraad twee maal per jaar, in het centrum voor psychosociale revalidatie De MaRe driemaandelijks. "De vergadering vormt het startpunt van het beleidsplan en de investeringen. Het woord is aan de cliënt. Hij kan verbeterpunten aanbrengen afgestemd op de noden en het persoonlijk krachtprofiel. Dat krachtprofiel gaat uit van de krachten en de wensen van de cliënt." Aan bod komen uiteraard vragen en thema's die de zorgkwaliteit in het algemeen verbeteren. Individuele vragen behandelt men in principe niet.
Succesverhalen
In Beschut Wonen hebben cliënten veel inspraak in het behandelplan. Dat vormt als het ware het krachtenprofiel. "De herstelondersteuner speelt hierbij een belangrijke rol. Bijzonder is echter vooral dat de cliënt het behandelplan zelf voorstelt in zijn afdeling, op microniveau, aan de beleidsarts en de coördinator. Dat is niet erg gebruikelijk in de geestelijke gezondheidszorg en mensen hebben daar best wel stress voor. Al bij al zijn dit echter succesverhalen. Voor de cliënt is dit zeer positief en motiverend. Het is sterk herstelvragend."
Concreet werd op vraag van de bewoners twee jaar geleden bijvoorbeeld een sinterklaasontbijt ingevoerd. "Alle bewoners ontbeten op 6 december in dezelfde zaal. Dit jaar gebeurde dat coronaproof. Een ander voorbeeld is de volkstuin. Het onderhoud was altijd een beslommering. Tot de participatieraad besloot er een ecologische tuin van te maken die openstaat voor de buurt. Eén van de bewoners doet nu elke vrijdag het onderhoud."
Focusgroep
De participatieraden overstijgen het niveau van de afdelingen. "Er groeide ook een focusgroep uit", vervolgt Kelly Vercaigne. "Daarbij zijn cliënten en naasten betrokken. Deze groep vergadert alle drie maanden en licht alle procedures en visieteksten van de organisatie door."
Bedoeling is teksten en procedures cliëntvriendelijk en helder op te stellen. De input van de focusgroep wordt verder afgetoetst in de hogere echelons. Zo herschreef men bijvoorbeeld de onthaalbrochure van De Bolster om ze beter af te stemmen op het cliënteel. Nuttige informatie over lotgenotencontact, laagdrempelige initiatieven, stadsdiensten en zo meer werd eraan toegevoegd.
Deelinitiatieven en samenwerkingsverbanden
De Bolster in Kortrijk bestaat 33 jaar en groeide uit het psychiatrisch ziekenhuis de Heilige Familie in dezelfde stad. Feitelijk bestaat het uit samenwerkingsverbanden en geïntegreerde deelinitiatieven.
Bedoeling is mensen op te vangen die uit de psychiatrie ontslagen werden maar eigenlijk nog niet klaar zijn om zelfstandig te leven en te wonen. De Bolster biedt dus een ondersteunende tussenstap, een tijdelijke fase, in het hersteltraject dat leidt naar autonomie.
40 plaatsen
In Beschut Wonen kunnen psychisch kwetsbare mensen met onder meer afhankelijkheidsproblemen of persoonlijkheidsstoornissen terecht. De bewoners verblijven er tussen zes maand en tientallen jaren. Ze geven zelf aan wanneer ze opnieuw autonoom in de maatschappij kunnen functioneren. In totaal beschikt De Bolster over 40 plaatsen voor psychisch kwetsbare mensen vanaf 18 jaar; vier plaatsen zijn voorbehouden aan de jongerenwerking voor cliënten tussen 18 en 23 jaar.
Kelly Vercaigne: "Verspreid over Kortrijk hebben we tien woningen voor drie types Beschut Wonen. Er zijn kamerwoningen waarbij de cliënt een kamer heeft en een aantal ruimten zoals de badkamer of de keuken gemeenschappelijk zijn... Daarnaast zijn er studiowoningen waar de cliënt al vrij zelfstandig leeft en tot slot hebben we appartementen met twee slaapkamers. Voor koppels met kinderen bijvoorbeeld."
De werking verloopt intersectorieel met medewerking van organisaties zoals CAW, Compas, Eigen Woonst enz. De begeleiding biedt een luisterend oor terwijl externe partners zoals het centrum voor psychosociale revalidatie therapie aanreikt. "Vinden we geen geschikt aanbod dan bieden partners zoals het CGG, CAW of AZ Groeninghe soelaas. Of we zoeken individuele therapie", dixit Vercaigne.
Naast Beschut Wonen heeft De Bolster nog andere geïntegreerde deelinitiatieven en samenwerkingsverbanden. Met name het psychologische ondersteuningsteam Vesta, Anzoh voor aanklampende zorg aan huis specifiek gericht op zorgwekkende zorgmijders, het activiteitencentrum trACee, het arbeidszorgcentrum Domino en het centrum voor psychosociale revalidatie De MaRe.