Tijdens de lockdown werd de bezoekregeling in de ziekenhuizen noodgedwongen bijgestuurd. Tot nader order is het bezoek in az groeninge nog steeds beperkt tot de 'partner(s) in zorg', één of meerdere door de patiënt aangeduide personen die ondersteunend zijn in het genezingsproces van de patiënt - een mantelzorger, partner, beste vriend, ouder of voogd.

Er is bezoek en bezoek

'Partner in zorg', de term is niet toevallig gekozen. Het Kortrijkse ziekenhuis is al een tijdje bezig met een aanpassing van het beleid rond bezoek. Al snel werd duidelijk dat er twee soorten 'bezoekers' zijn: pakweg een buurman die een zieke patiënt even gedag komt zeggen, maar niet bijdraagt tot de zorg - het traditionele bezoek zeg maar. En daarnaast dus de 'partner in zorg' die wel degelijk een rol speelt in de verzorging van de patiënt - vóór, tijdens en na de ziekenhuisopname. Voor die twee categorieën dringt een aparte aanpak zich op.

"Het project daarrond stond begin dit jaar klaar om uit te rollen", zegt Petra Archie. "En je kan gerust zeggen dat corona in dat opzicht een versneller is geweest." Tot voor kort was ons beleid rond bezoek in ons ziekenhuis vrij traditioneel. "Dat kwam vaak erg bevoogdend en dwingend over, terwijl binnen het ziekenhuis net intens gewerkt wordt rond klantgerichtheid en patient empowerment."

Lode Pottie: "Stilaan groeide dan het concept van de 'partner in zorg' en bouwden we aan de overschakeling naar een aanwezigheidsbeleid, waarbij die partner wordt betrokken in het zorgproces, met inspraak van de patiënt. Er stonden rond die ' partner in care' ook een aantal studentenprojecten in de steigers."

Vorig jaar gebeurde er ook een literatuurstudie. Petra Archie: "Daaruit kwam eveneens naar voren dat er in de ziekenhuiswereld een evolutie aan de gang is naar dat aanwezigheidsbeleid enerzijds en bezoekuren anderzijds. Dat zijn twee aparte gegevens." Uit een assessment binnen az groeninge bleken eveneens opvallende vaststellingen: "We merkten dat verpleegkundigen soms op een nogal bevoogdende manier rapporteerden over 'ongewenst' bezoek. Zeker niet met slechte bedoelingen, eerder vanuit een beschermingsreflex."

"In het hele ziekenhuis hebben we dan de communicatie over de bezoekuren onder de loep genomen: hoe zijn de regels geafficheerd, hoe zijn ze geformuleerd? Dat varieerde sterk van dienst tot dienst", vervolgt Lien Lapiere. "Uit een bevraging onder de verpleegkundigen bleek eveneens dat ze elk op een eigen manier met bezoek omgaan: sommigen erg strikt, anderen pleegden eerder overleg met de patiënt over de mogelijke meerwaarde van bezoek buiten de normale uren bijvoorbeeld", vult Petra Archie aan.

Corona als eyeopener

En toen kwam corona, en de bijhorende lockdown. Petra Archie: "Dat heeft een enorme impact gehad op onze zorgverleners. Niet alleen op de verpleegkundigen, ook op de artsen, de sociale dienst, paramedici,.... Iedereen had het gevoel dat er iets ontbrak. Normaal leren wij onze patiënten kennen met een heel verhaal, waar de familie mee aan bouwt. Dat maakt voor ons van de patiënt een mens met een context. Maar nu kregen we die randinformatie niet, en de patiënten konden het ook vaak niet zelf vertellen, waardoor wij geen band konden creëren. Dat was een heel groot gemis. Alle zorgverleners leefden ook enorm mee met de patiënten die dat alles alleen moesten doormaken en verwerken. Dat was heel confronterend. Uit de bevraging was namelijk net gebleken dat bezoek wel eens als lastig wordt beschouwd en de zorg verstoort. Maar als de familie en naasten er niet zijn, worden ze echt wel gemist."

Een les die we eveneens tijdens de lockdown hebben geleerd, is dat bezoek zeker niet altijd heilzaam is voor de patiënt

Toen dan vanuit de overheid het signaal kwam dat bezoek opnieuw toegelaten was, maar beperkt tot één uur en één persoon, met de nodige registratie, nam het ziekenhuis al snel de partner in zorg mee in het verhaal. Lode Pottie: "Intussen is dat al verder versoepeld naar meerdere partners in zorg per patiënt. Andere bezoekers zijn nog steeds niet toegelaten."

Lien Lapiere: "We stemmen nu met de patiënt af wie die partners zijn, en gaan daar ook flexibel mee om. Als die partner bijvoorbeeld wil langskomen om de maaltijden te geven, dan zal dat automatisch drie keer per dag zijn. De gewone bezoekuren hebben we heel snel losgelaten, en we zijn automatisch geëvolueerd naar de momenten die het best geschikt zijn voor de patiënt en zijn/haar partner(s) in zorg."

Bewustwording

"Een les die we eveneens tijdens de lockdown hebben geleerd, is dat bezoek zeker niet altijd heilzaam is voor de patiënt", gaat Lode Pottie verder. "Op de kraamafdeling bijvoorbeeld hoorden we van jonge moeders dat ze blij waren om die korte periode in alle rust te kunnen doorbrengen, en niet overrompeld werden door bezoek." Er is met andere woorden bewustwording gegroeid over wat goed bezoek is, en over de impact daarvan op het zorgproces, met name in acute ziekenhuizen.

"Klopt", pikt Lien Lapiere in. "Het zit in onze cultuur ingebakken om op bezoek te gaan bij naasten die in het ziekenhuis liggen. Terwijl het patiënten nu deugd deed om hier gewoon ziek te kunnen zijn, zonder zich beter te moeten voordoen dan ze zich voelden."

Wanneer het ziekenhuis terug naar de gebruikelijke bezoekregeling overstapt - en dat zal niet voor het einde van de zomer zijn - zal dat zeker gebeuren in samenspraak met de patiënten en in functie van de afdelingen, zegt Petra Archie. Bedoeling is tevens om de partner in zorg ook bij andere projecten te betrekken. Lien Lapiere: "Het is duidelijk dat we veel van hen kunnen leren, zij ervaren bepaalde zaken anders dan bijvoorbeeld de patiënten zelf, of dan het zorgpersoneel. We willen ze ook zichtbaarder maken en hen bepaalde faciliteiten toekennen - denk dan onder meer aan praktische zaken zoals een aparte ruimte waar ze terechtkunnen. Naast afstemming over welke aspecten van de zorg zij willen overnemen: medicatie, bepaalde verzorgende handelingen, aanwezig zijn bij de overdracht,..."

Al bij al klinkt het allemaal erg vanzelfsprekend, toch? "Dat klopt", beamen de drie gesprekspartners. "Het voelt natuurlijk aan, zoveel is duidelijk. En corona was een ideale gelegenheid om deze wijziging in de cultuur aan te vatten."

Tijdens de lockdown werd de bezoekregeling in de ziekenhuizen noodgedwongen bijgestuurd. Tot nader order is het bezoek in az groeninge nog steeds beperkt tot de 'partner(s) in zorg', één of meerdere door de patiënt aangeduide personen die ondersteunend zijn in het genezingsproces van de patiënt - een mantelzorger, partner, beste vriend, ouder of voogd. Er is bezoek en bezoek 'Partner in zorg', de term is niet toevallig gekozen. Het Kortrijkse ziekenhuis is al een tijdje bezig met een aanpassing van het beleid rond bezoek. Al snel werd duidelijk dat er twee soorten 'bezoekers' zijn: pakweg een buurman die een zieke patiënt even gedag komt zeggen, maar niet bijdraagt tot de zorg - het traditionele bezoek zeg maar. En daarnaast dus de 'partner in zorg' die wel degelijk een rol speelt in de verzorging van de patiënt - vóór, tijdens en na de ziekenhuisopname. Voor die twee categorieën dringt een aparte aanpak zich op. "Het project daarrond stond begin dit jaar klaar om uit te rollen", zegt Petra Archie. "En je kan gerust zeggen dat corona in dat opzicht een versneller is geweest." Tot voor kort was ons beleid rond bezoek in ons ziekenhuis vrij traditioneel. "Dat kwam vaak erg bevoogdend en dwingend over, terwijl binnen het ziekenhuis net intens gewerkt wordt rond klantgerichtheid en patient empowerment." Lode Pottie: "Stilaan groeide dan het concept van de 'partner in zorg' en bouwden we aan de overschakeling naar een aanwezigheidsbeleid, waarbij die partner wordt betrokken in het zorgproces, met inspraak van de patiënt. Er stonden rond die ' partner in care' ook een aantal studentenprojecten in de steigers."Vorig jaar gebeurde er ook een literatuurstudie. Petra Archie: "Daaruit kwam eveneens naar voren dat er in de ziekenhuiswereld een evolutie aan de gang is naar dat aanwezigheidsbeleid enerzijds en bezoekuren anderzijds. Dat zijn twee aparte gegevens." Uit een assessment binnen az groeninge bleken eveneens opvallende vaststellingen: "We merkten dat verpleegkundigen soms op een nogal bevoogdende manier rapporteerden over 'ongewenst' bezoek. Zeker niet met slechte bedoelingen, eerder vanuit een beschermingsreflex." "In het hele ziekenhuis hebben we dan de communicatie over de bezoekuren onder de loep genomen: hoe zijn de regels geafficheerd, hoe zijn ze geformuleerd? Dat varieerde sterk van dienst tot dienst", vervolgt Lien Lapiere. "Uit een bevraging onder de verpleegkundigen bleek eveneens dat ze elk op een eigen manier met bezoek omgaan: sommigen erg strikt, anderen pleegden eerder overleg met de patiënt over de mogelijke meerwaarde van bezoek buiten de normale uren bijvoorbeeld", vult Petra Archie aan. Corona als eyeopenerEn toen kwam corona, en de bijhorende lockdown. Petra Archie: "Dat heeft een enorme impact gehad op onze zorgverleners. Niet alleen op de verpleegkundigen, ook op de artsen, de sociale dienst, paramedici,.... Iedereen had het gevoel dat er iets ontbrak. Normaal leren wij onze patiënten kennen met een heel verhaal, waar de familie mee aan bouwt. Dat maakt voor ons van de patiënt een mens met een context. Maar nu kregen we die randinformatie niet, en de patiënten konden het ook vaak niet zelf vertellen, waardoor wij geen band konden creëren. Dat was een heel groot gemis. Alle zorgverleners leefden ook enorm mee met de patiënten die dat alles alleen moesten doormaken en verwerken. Dat was heel confronterend. Uit de bevraging was namelijk net gebleken dat bezoek wel eens als lastig wordt beschouwd en de zorg verstoort. Maar als de familie en naasten er niet zijn, worden ze echt wel gemist." Toen dan vanuit de overheid het signaal kwam dat bezoek opnieuw toegelaten was, maar beperkt tot één uur en één persoon, met de nodige registratie, nam het ziekenhuis al snel de partner in zorg mee in het verhaal. Lode Pottie: "Intussen is dat al verder versoepeld naar meerdere partners in zorg per patiënt. Andere bezoekers zijn nog steeds niet toegelaten." Lien Lapiere: "We stemmen nu met de patiënt af wie die partners zijn, en gaan daar ook flexibel mee om. Als die partner bijvoorbeeld wil langskomen om de maaltijden te geven, dan zal dat automatisch drie keer per dag zijn. De gewone bezoekuren hebben we heel snel losgelaten, en we zijn automatisch geëvolueerd naar de momenten die het best geschikt zijn voor de patiënt en zijn/haar partner(s) in zorg." Bewustwording "Een les die we eveneens tijdens de lockdown hebben geleerd, is dat bezoek zeker niet altijd heilzaam is voor de patiënt", gaat Lode Pottie verder. "Op de kraamafdeling bijvoorbeeld hoorden we van jonge moeders dat ze blij waren om die korte periode in alle rust te kunnen doorbrengen, en niet overrompeld werden door bezoek." Er is met andere woorden bewustwording gegroeid over wat goed bezoek is, en over de impact daarvan op het zorgproces, met name in acute ziekenhuizen. "Klopt", pikt Lien Lapiere in. "Het zit in onze cultuur ingebakken om op bezoek te gaan bij naasten die in het ziekenhuis liggen. Terwijl het patiënten nu deugd deed om hier gewoon ziek te kunnen zijn, zonder zich beter te moeten voordoen dan ze zich voelden." Wanneer het ziekenhuis terug naar de gebruikelijke bezoekregeling overstapt - en dat zal niet voor het einde van de zomer zijn - zal dat zeker gebeuren in samenspraak met de patiënten en in functie van de afdelingen, zegt Petra Archie. Bedoeling is tevens om de partner in zorg ook bij andere projecten te betrekken. Lien Lapiere: "Het is duidelijk dat we veel van hen kunnen leren, zij ervaren bepaalde zaken anders dan bijvoorbeeld de patiënten zelf, of dan het zorgpersoneel. We willen ze ook zichtbaarder maken en hen bepaalde faciliteiten toekennen - denk dan onder meer aan praktische zaken zoals een aparte ruimte waar ze terechtkunnen. Naast afstemming over welke aspecten van de zorg zij willen overnemen: medicatie, bepaalde verzorgende handelingen, aanwezig zijn bij de overdracht,..." Al bij al klinkt het allemaal erg vanzelfsprekend, toch? "Dat klopt", beamen de drie gesprekspartners. "Het voelt natuurlijk aan, zoveel is duidelijk. En corona was een ideale gelegenheid om deze wijziging in de cultuur aan te vatten."