Vlaams Patiëntenplatform: luis in de pels?

Het Vlaams Patiëntenplatform evolueerde van een H'luis-in-de-pelspositie' naar een partner in het beleid en soms zelfs een co-architect. Maar een kritische, onafhankelijke stem laten horen, blijft een absolute noodzaak", zo schrijft VPP-voorzitter Ilse Weeghmans in haar boek."Toen het Vlaams Patiëntenplatform in 19991 boven de doopvont werd gehouden, steeg hier en daar een monkellachje op. En toen we zes jaar later een rapport voorstelden met als titel 'De patiënt als expert' botste dat in heel wat middels op ongeloof en onbegrip. Waren artsen niet de enige, echte experten? Hadden zij niet vele jaren hard gestudeerd om die expertise op te bouwen? Wat konden patiënten en hun verenigingen in hemelsnaam bijdragen aan een goede gezondheidszorg?"Dat soort vragen is vandaag nauwelijks of niet meer aan de orde en dat is een van de verwezenlijkingen van het Vlaams Patiëntenplatform, aldus de voorzitter.Een belangrijke mijlpaal was de wet op de patiëntenrechten in 2002. "Voor het eerst kreeg het platform een duidelijk gezicht voor de buitenwereld en voor de pers en voor het eerst werd het platform uitgenodigd om te zetelen in een officiële commissie.""Vroeger sprak men over patienten, nu met patiënten. Niemand twijfelt er nog aan dat patiënten expertise hebben, net zoals zorgverstrekkers. Vandaag zijn we niet langer een luis in de pels, maar er is nog veel werk aan de winkel", zo zei de voorzitter bij de voorstelling van het boek.Met het boek wil de voorzitter letterlijk en figuurlijk een gezicht geven aan de patiëntenverenigingen die elke dag ijveren voor een betere positie van de patiënt.In het bijhorende debat met Margot Cloet (Zorgnet Icuro), Jo De Cock (Riziv), Dirk De Wolf (Agentschap Zorg en Gezondheid), Marc Moens (BVAS) en Luc Van Gorp (CM) bleek iedereen het eens te zijn over de meerwaarde van een patiëntenplatform. "Wij waren van meet af aan nieuwsgierig, het was iets nieuws", zei dr. Moens. "We stelden zelfs voor om de medicomut te vervangen door de medicopat! Het VPP kan de belangen van patiënten beter verdedigen dan zware logistieke instellingen". Anderzijds is het ook uitkijken voor een veelvoud van raden en platformen. "We vergaderen ons te pletter.""Ziekenfondsen hebben door een dubbele rol van verzekeraar en patienten-vertegenwoordiger een andere positie dan het VPP. Laat het VPP de rol van vrijbuiter koesteren zodat het vrank en vrij kan blijven opkomen voor mensen met chronische aandoeningen", meent Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van de koepelorganisatie Zorgnet-Icuro. Daar is journalist en moderator Guy Tegenbos het mee eens. "Ziekenfondsen zijn geen zuivere belangenverdedigers, ze maken deel uit van het systeem en van de organisatie van de gezondheidszorg."De complexe typisch Belgische staatsstructuur blijkt een andere hinderpaal te zijn. In het boek zegt Pedro Facon, directeur-generaal Gezondheidszorg bij de FOD Volksgezondheid dat 20 tot 25% van de tijd en energie verloren gaat aan het in kaart brengen van het probleem en het coördineren van bevoegdheden. "Ik ben er heilig van overtuigd dat als we ons huis nu niet snel op orde brengen, de kwaliteit en de toegankelijkheid van de gezondheidszorg in ons land bergaf zullen gaan."Het boek schetst het parcours van het VPP, een overzicht van de patiëntenparticipatie (betweters, pottenkijkers of experten) en van de grenzen van die participatie. Daarnaast biedt het boek ook -broodnodige- tips (verzekeringen, werk, tegemoetkomingen, eHealth, succesvolle patiëntenparticipatie in organisaties), en getuigenissen van patiënten die niet anoniem in het boek staan én met een portret, op aandringen van voorzitter Weeghmans.Ten slotte gaat voorzitter Weeghmans in haar boek in op het belang van strategische keuzes in de toekomst. "Investeren in structurele patiëntenparticipatie is de boodschap, want anders is participatie niet meer dan een lege doos. Als die investering er komt, is het aan het Vlaams Patiëntenplatform om praktisch werk te maken van die participatie."