Dat zei professor Isabel Leroux-Roels (Hospital Outbreak Support Team, UZ Gent) op 'Jo's symposium'. Dit interessante mini-congres in het AZ Jan Palfijn Gent had plaats naar aanleiding van de pensionering van verpleegkundige ziekenhuisinfectiecontrole Jo Lootens.

Een afscheidssymposium? "Ja want Jo," zo legt organisator en klinisch bioloog in Jan Palfijn dokter Louis Ide uit, "heeft het infectiecontrole beleid in Jan Palfijn mee opgekrikt tot een topniveau. Kers op de taart was de European Excellence Hand Hygiene Award die we in 2017 uit handen van Didier Pittet in Genève kregen. Iedereen kent Jo in het ziekenhuis en iedereen waardeert hem. Jo treedt met zijn sterke persoonlijkheid streng maar rechtvaardig op. Alle verpleegkundigen zijn waardevol maar in Jan Palfijn erkent iedereen dat Jo een primus inter pares is."

Resistentie

In haar lezing vestigde Leroux-Roels de aandacht op het stijgend aantal multiresistente organismen (MDRO). "Vooral de kaart van Zuid-Europa en Noord-Afrika kleurt donker," aldus de Gentse prof. "Daar wil je niet in het ziekenhuis liggen. Ook bij ons vormen MDRO's echter een bedreiging."

Daar staat een sterke daling van het aantal nieuwe antibiotica in de wereldwijde pipeline van de farmaceutische industrie tegenover. "In de jaren 1980 waren dat er een twintigtal. Op dit moment zijn het er minder dan vijf. Dit is immers geen interessant businessmodel. Antibiotica mogen slechts beperkt worden voorgeschreven en na een aantal jaren ontstaat er resistentie."

De eerstvolgende tien jaar hoeven we dus geen nieuwe antibiotica te verwachten. Komt bij dat de vergrijzing patiënten steeds kwetsbaarder maakt.

'Properiteit'

"In die context wint preventie sterk aan belang", zegt Leroux-Roels. De WGO-prognoses voorspellen een stijging van het aantal AMR's (Antimicrobial resistance) van 2,7 miljoen in 2019 naar tien miljoen in 2050. De overheid tracht de zorginstellingen hierop voor te bereiden met een nieuw Koninklijk Besluit voor 2024-2026. "Ik ben hierbij niet betrokken," verduidelijkt de professor, "maar ik hoop dat het beleid met een aantal elementen rekening houdt."

Zo vindt ze dat de misleidende term 'ziekenhuishygiëne' op de schop moet. "Het gaat immers over zorginfecties die alle zorginstellingen treffen, niet enkel ziekenhuizen maar ook woonzorgcentra en zelfs de thuiszorg. Bovendien doet 'hygiëne' mensen denken aan 'properiteit', de connotatie zit fout. Het gaat niet over de kuisploeg die kamers en gangen schoonmaakt. Betere termen zijn infectiecontrole of Infectie Preventiecontrole (IPC)."

WGS

De Gentse arts stelt een hoog nood aan technologie, automatisatie en robots voor infectiepreventie vast. "Vandaag gebeurt heel veel manueel. Automatisatie van surveillance, detectie van infectieclusters enz. is absoluut nodig. Het helpt natuurlijk niet dat de Belgische ziekenhuizen verschillende EPD's en software gebruiken."

Ook de implementatie van whole genome sequence (WGS) van MRD's (Minimal residual disease) bij ziekenhuisinfectiecontrole is meer aangewezen. "Resistente darmbacteriën blijven bijvoorbeeld jarenlang aanwezig in ziekenhuistoiletten. Poetsen helpt niet," aldus Leroux-Roels.

Verder onderstreepte ze het belang van 'machine-learning' en Artificiële Intelligentie. "Persoonlijk vind ik aandacht voor duurzaamheid belangrijk. Bij infectiepreventie ligt dat gevoelig. Het gaat hier immers over heel wat weinig gebruikte disposables (handschoenen, schorten...), vaak wegwerpmateriaal. Hierover zouden ziekenhuizen en het beleid meer moeten nadenken."

Hogere normen

In het algemeen stelde Leroux-Roels dat de gezondheidszorg meer moet investeren in IPC. Niet enkel ziekenhuizen ook andere zorginstellingen dienen kennis op te bouwen. "Het Antimicrobial stewardship (AMS) kan beter, de band met IPC wordt best aangehaald en een integratie in het antibioticabeleid -met isolatie, handhygiëne enz.- is nodig."

Voorts zijn er hogere normen nodig voor IPC-professionals. Leroux-Roels: "Nu is er één verpleegkundige per 250 bedden vereist. In realiteit is het er vaak maar één per 400 à 450 bedden. Voor acute ziekenhuisbedden moet de norm één verpleegkundige per honderd bedden worden en in langdurig verblijf één per 250. Alle wetenschappelijke literatuur gaat in dezelfde richting: één verpleegkundige per 450 bedden is een onmogelijke opgaven."

Opleiding

Meer multidisciplinaire teams moeten ingeschakeld worden met deelname van een arts of apotheker klinisch bioloog en verpleegkundigen. "De teams worden best opengesteld voor paramedici, laboranten enz. Dat was al een aanbeveling uit een omzendbrief van de FOD Volksgezondheid onder leidend ambtenaar Christiaan Decoster in 2007," aldus Leroux-Roels.

Tot slot kan de opleiding beter. "Universiteiten zouden best nadenken over de invoering van één geïntegreerde opleiding infectiepreventie -met verschillende modules- voor artsen en verpleegkundigen."

Dat zei professor Isabel Leroux-Roels (Hospital Outbreak Support Team, UZ Gent) op 'Jo's symposium'. Dit interessante mini-congres in het AZ Jan Palfijn Gent had plaats naar aanleiding van de pensionering van verpleegkundige ziekenhuisinfectiecontrole Jo Lootens. Een afscheidssymposium? "Ja want Jo," zo legt organisator en klinisch bioloog in Jan Palfijn dokter Louis Ide uit, "heeft het infectiecontrole beleid in Jan Palfijn mee opgekrikt tot een topniveau. Kers op de taart was de European Excellence Hand Hygiene Award die we in 2017 uit handen van Didier Pittet in Genève kregen. Iedereen kent Jo in het ziekenhuis en iedereen waardeert hem. Jo treedt met zijn sterke persoonlijkheid streng maar rechtvaardig op. Alle verpleegkundigen zijn waardevol maar in Jan Palfijn erkent iedereen dat Jo een primus inter pares is."ResistentieIn haar lezing vestigde Leroux-Roels de aandacht op het stijgend aantal multiresistente organismen (MDRO). "Vooral de kaart van Zuid-Europa en Noord-Afrika kleurt donker," aldus de Gentse prof. "Daar wil je niet in het ziekenhuis liggen. Ook bij ons vormen MDRO's echter een bedreiging." Daar staat een sterke daling van het aantal nieuwe antibiotica in de wereldwijde pipeline van de farmaceutische industrie tegenover. "In de jaren 1980 waren dat er een twintigtal. Op dit moment zijn het er minder dan vijf. Dit is immers geen interessant businessmodel. Antibiotica mogen slechts beperkt worden voorgeschreven en na een aantal jaren ontstaat er resistentie." De eerstvolgende tien jaar hoeven we dus geen nieuwe antibiotica te verwachten. Komt bij dat de vergrijzing patiënten steeds kwetsbaarder maakt. 'Properiteit'"In die context wint preventie sterk aan belang", zegt Leroux-Roels. De WGO-prognoses voorspellen een stijging van het aantal AMR's (Antimicrobial resistance) van 2,7 miljoen in 2019 naar tien miljoen in 2050. De overheid tracht de zorginstellingen hierop voor te bereiden met een nieuw Koninklijk Besluit voor 2024-2026. "Ik ben hierbij niet betrokken," verduidelijkt de professor, "maar ik hoop dat het beleid met een aantal elementen rekening houdt."Zo vindt ze dat de misleidende term 'ziekenhuishygiëne' op de schop moet. "Het gaat immers over zorginfecties die alle zorginstellingen treffen, niet enkel ziekenhuizen maar ook woonzorgcentra en zelfs de thuiszorg. Bovendien doet 'hygiëne' mensen denken aan 'properiteit', de connotatie zit fout. Het gaat niet over de kuisploeg die kamers en gangen schoonmaakt. Betere termen zijn infectiecontrole of Infectie Preventiecontrole (IPC)." WGSDe Gentse arts stelt een hoog nood aan technologie, automatisatie en robots voor infectiepreventie vast. "Vandaag gebeurt heel veel manueel. Automatisatie van surveillance, detectie van infectieclusters enz. is absoluut nodig. Het helpt natuurlijk niet dat de Belgische ziekenhuizen verschillende EPD's en software gebruiken." Ook de implementatie van whole genome sequence (WGS) van MRD's (Minimal residual disease) bij ziekenhuisinfectiecontrole is meer aangewezen. "Resistente darmbacteriën blijven bijvoorbeeld jarenlang aanwezig in ziekenhuistoiletten. Poetsen helpt niet," aldus Leroux-Roels.Verder onderstreepte ze het belang van 'machine-learning' en Artificiële Intelligentie. "Persoonlijk vind ik aandacht voor duurzaamheid belangrijk. Bij infectiepreventie ligt dat gevoelig. Het gaat hier immers over heel wat weinig gebruikte disposables (handschoenen, schorten...), vaak wegwerpmateriaal. Hierover zouden ziekenhuizen en het beleid meer moeten nadenken."Hogere normenIn het algemeen stelde Leroux-Roels dat de gezondheidszorg meer moet investeren in IPC. Niet enkel ziekenhuizen ook andere zorginstellingen dienen kennis op te bouwen. "Het Antimicrobial stewardship (AMS) kan beter, de band met IPC wordt best aangehaald en een integratie in het antibioticabeleid -met isolatie, handhygiëne enz.- is nodig."Voorts zijn er hogere normen nodig voor IPC-professionals. Leroux-Roels: "Nu is er één verpleegkundige per 250 bedden vereist. In realiteit is het er vaak maar één per 400 à 450 bedden. Voor acute ziekenhuisbedden moet de norm één verpleegkundige per honderd bedden worden en in langdurig verblijf één per 250. Alle wetenschappelijke literatuur gaat in dezelfde richting: één verpleegkundige per 450 bedden is een onmogelijke opgaven."OpleidingMeer multidisciplinaire teams moeten ingeschakeld worden met deelname van een arts of apotheker klinisch bioloog en verpleegkundigen. "De teams worden best opengesteld voor paramedici, laboranten enz. Dat was al een aanbeveling uit een omzendbrief van de FOD Volksgezondheid onder leidend ambtenaar Christiaan Decoster in 2007," aldus Leroux-Roels.Tot slot kan de opleiding beter. "Universiteiten zouden best nadenken over de invoering van één geïntegreerde opleiding infectiepreventie -met verschillende modules- voor artsen en verpleegkundigen."