De patiënt als partner in de zorg

"In het onderzoek, 'Approche Patients Partenaires de Soins' (APPS), werd gepeild naar de wensen van patiënten en gezondheidswerkers omtrent de ontwikkeling van partnerrelaties in de zorg. We vroegen ook naar de voordelen van die aanpak", vertelt Bernard Voz van het departement Sciences de la Santé Publique van de Université de Liège, dat de studie coördineerde. Het betreft een kwalitatief onderzoek dat in de vier regio's met dezelfde vragenlijst werd uitgevoerd.Het concept 'patiënt als partner in de zorg' vertrekt van het principe waarbij de patiënt een reeks ervaringen opdoet met betrekking tot zijn ziekte. Ze zijn complementair aan die van de zorgverlener, en bieden heel wat voordelen. In zekere zin kan het engagement van patiënten een soort drijfveer zijn om de gezondheid van de algemene bevolking te verbeteren.De ondervraagde patiënten stellen een toename vast van de levenskwaliteit, een betere aanvaarding van hun ziekte en de behandeling. De zorgverstrekker ziet in het 'partnership' op zijn beurt een mogelijkheid om weer zin te geven aan zijn of haar werk. In een tijdperk waarin geneeskunde meer en meer gerobotiseerd wordt en artificiële intelligentie aan een opmars bezig is, blijft de menselijke aanpak belangrijk. Daarnaast vinden de zorgverleners dat ze op deze manier meer inzicht verwerven in de ervaring van een ziekte en ervaren ze de mogelijkheid om te groeien in hun rol als zorgverstrekker.Verder zijn er ook gezondheidseconomische voordelen. Zo zou APPS kunnen leiden tot het ontwikkelen van zorgprotocollen die meer op maat zijn van de patiënt.De meeste zorgprofessionals hadden ooit wel al eens gehoord over APPS, maar niet iedereen ziet het concept op dezelfde manier. "Sommige professionals zien er een concrete meerwaarde in, met name het verbeteren van de therapietrouw of patiënten ertoe te brengen meer oor te hebben voor advies en richtlijnen. Andere zorgprofessionals die al bij het partnerschap betrokken zijn, zien het als een manier om de patiënt op gelijke voet te benaderen." Patiënten die actief zijn in patiëntenverenigingen kennen doorgaans het begrip APPS, voor anderen is het dan weer nieuw.Prof. Nicole Barthelemy, radiotherapeut en coördinerend arts van de mobiele eenheid 'Soins Continus et Palliatifs' in CHU de Liège, nam ook deel aan de studie. "Het spreekt voor zich dat ik mij betrokken voel bij het project. Het concept 'de patiënt als gezondheidszorgpartner' pas ik reeds toe van bij het begin van mijn loopbaan, in de vorige eeuw. Ik vertegenwoordig trouwens de artsen in de patiëntenraad van het CHU Liège. De inbreng van patiënten is erg belangrijk in mijn werk. Oncologie is een dienst waar communicatie met de patiënt essentieel is. Als arts ken ik de ziekte en de behandelingen zoals die beschreven worden in de literatuur. De patiënt kent zijn lichaam, zijn pijn, zijn tolerantiegrens, zijn plannen, zijn lijden. Een aangepaste communicatie is essentieel om tot een goed behandeltraject te komen met betrokkenheid van de patiënt."Dit soort partnerships is relatief nieuw en heeft de nodige steun nodig om op het terrein te worden geïmplementeerd. Artsen, paramedici en andere actoren in de zorgsector dienen daarbij door hun hiërarchische oversten te worden ondersteund. APPS is namelijk een model dat een mentaliteitsverandering vereist in de manier waarop chronische patiënten behandeld en begeleid worden. Patiënten moeten vertrouwen krijgen: ze moeten zich welkom voelen, gehoord en gerespecteerd. Wederzijds vertrouwen is daarbij essentieel. En zelfs al is er sedert enkele jaren een evolutie waarneembaar, het concept moet in de praktijk nog groeien.