...

De zorg in het ziekenhuis is een erg complex gebeuren, er zijn heel veel mensen en systemen bij betrokken. "Wanneer voldoende gaten in de veiligheidsbarrières op één lijn komen te liggen, kan zich een incident voordoen met soms een fatale afloop." Het laatste decennium is in ons land het inzicht beginnen te groeien dat ziekenhuizen een gericht veiligheidsbeleid moeten voeren.Een eerste aanzet was er met een patiëntveiligheidmanagementsysteem in 2005, maar het Imeldaziekenhuis ging echt van start met een ziekenhuisbreed systematisch risicomanagement in 2015, in de aanloop naar een NIAZ/Qmentum-accreditatie. Patrick van Daele: "We maakten een inventaris van wat al bestond. Welke risico's zijn er? Wat zijn de oorzaken en de gevolgen? Welke beheersmaatregelen worden er genomen?" Op aanraden van een consultancybureau schreef Imelda de visie uit op het risicomanagement, en de methodiek erachter, en maakte het die teksten voor iedereen van het ziekenhuis toegankelijk.Een beperkte toolbox werd ontwikkeld met drie instrumenten. Een aanpasbare risicomatrix helpt om aan de hand van de frequentie én van de ernst van de gevolgen het belang van een risico te bepalen: rood, geel of groen. Een tool werd aangereikt om een analyse te maken van belangrijke risico's: welke elementen kunnen een incident uitlokken, welke aanpassingen (verbeteracties) vermijden dat dat gebeurt? Een derde tool moest helpen om indicatoren op te stellen. Het geheel moet immers passen binnen een plan-do-check-act-cyclus.Niet alleen de klinische diensten maken de oefening, ook de logistieke diensten, de boekhouding, de ICT, de directie, ... Aanvankelijk werd met twee koppelingsmomenten gewerkt. Op het moment dat ze het jaarverslag doorgeven, gaven de afdelingen ook hun veiligheidsrisico's mee. Een verdere uitwerking volgde wanneer de begrotingsvoorstellen werden ingediend."Als er al kritiek is op het risicomanagement, dan is het over de tijd en de extra moeite die men er moet insteken." Daarom werd beslist risicomanagement stapsgewijs in te voeren. Iedere afdeling beperkte zich voor zijn specifieke risico's tot de drie belangrijkste en de rapportering in het jaarverslag geldt als follow-up. De mate waarin dit alles lukte, varieerde per afdeling.Begin 2017 verkreeg het Imeldaziekenhuis de accreditatie. Nadien volgde een post-accreditatiedip: de opvolging van het risicomanagement viel even stil. Bij de opstart van de nieuwe fase van het risicomanagement werden dan ook enkele knopen doorgehakt: men besloot een commercieel pakket aan te kopen (iRisk) om het risicomanagement te stroomlijnen, medewerkers nog actiever te betrekken maar centraal beter op te volgen.Dat ging gepaard met een aantal reorganisaties en vereenvoudigingen binnen het systeem. Het nieuwe analyse-instrument voert een onderscheid in tussen preventieve en schadebeperkende maatregelen. De gevolgen worden opgedeeld in categorieën: patiënten, medewerkers, financieel, imago en bedrijfsvoering. Voor verbeteracties wordt gewerkt met een vaste proces flow, die beslis- en evaluatiemomenten heeft ingebouwd. Verschillende rollen worden preciezer gedefinieerd. De terugkoppeling naar het beleid wordt vereenvoudigd en minder relevante risico's worden niet actief meer opgevolgd.