...

De wet moet het voortbestaan en de expertise van de UZ erkennen en de programmatie van de referentiezorg en de universitaire zorg preciseren, stellen de Nederlandstalige en Franstalige Academiën in hun gemeenschappelijk advies.De UZ zijn cruciaal voor de organisatie van de zorg in België. Hun opdracht is drieledig: klinische opleiding van basisartsen, huisartsen, arts-specialisten en andere beoefenaars van gezondheidszorg-beroepen; het klinisch en translationeel onderzoek en de innovatie van medische technologie en behandelingswijzen (derdelijnszorg en hoogwaardige complexe zorg).De zeven Belgische UZ tellen ongeveer 7.000 'universitaire bedden', waarvan er "1.750 toegewezen zijn aan algemene ziekenhuizen met een universitaire ziekenhuisfunctie gekoppeld aan een specifieke medische dienst, functie of zorgprogramma geaffilieerd aan een universiteit met volledige artsenopleiding".Die organisatie verzekert de Belgische bevolking een innovatieve topgeneeskunde aan een lagere kost dan in de andere westerse geïndustrialiseerde landen, zo stellen de Academiën.De wet op de locoregionale ziekenhuisnetwerken (LKZ) werd in de Kamer goedgekeurd op 14 februari van dit jaar. Op termijn moeten de netwerken het nieuwe zwaartepunt worden in de organisatie van het ziekenhuislandschap. Een LKZ is een geheel van minstens twee ziekenhuizen die in eenzelfde geografische zone samenwerken en een complementair zorgaanbod hebben in het bereik van elke patiënt. De wet voorziet 25 van die netwerken. De UZ en de AZ moeten deel uitmaken van een netwerk.De Academie voor Geneeskunde ziet echter een aantal knelpunten bij de integratie van een UZ in een netwerk.1 Het klinisch en translationeel onderzoek "blijft zeer sterk onderbelicht", zo luidt het advies. De academie vreest voor het voortbestaan van de 'academic driven trials', met of zonder externe onderzoeksfondsen, die zich onderscheiden van de 'clinical trials' omdat ze geleid en gecoördineerd worden door onderzoekers en niet door de farmaceutische industrie. De aanwezigheid op dezelfde campus van UZ en universitaire biomedische laboratoria zorgt ervoor dat klinisch en translationeel onderzoek voorbehouden blijft voor de universitaire medische centra.Het feit dat de artsen vergoed worden door het UZ en de universiteit garandeert de onafhankelijkheid van het onderzoek. Wat de hoogst complexe derde lijn betreft is het mogelijk dat AZ die equivalente kwaliteitseisen hebben voor hun artsen die opgeleid werden in UZ, maar die artsen lopen het risico dat hun expertise verdwijnt bij een gebrek aan een continue toevoer van nieuw onderzoek en nieuwe ontdekkingen.2 "De wet betekent een majeure verandering in de richting waarin in de toekomst zowel de algemene ziekenhuizen als de UZ specifieke zorg zullen leveren, maar de wet gaat niet in op de wijze van programmatie van supraregionale opdrachten (R of U)", betreurt de Academie.3 "Er zijn maximaal 25 LKZ waarvan 7 met een UZ en 18 zonder een UZ, wat een ongelijk aanbod creeert waarbij sommige netwerken, beter dan andere, in staat zullen zijn om een breed aanbod aan diensten en zorg aan te bieden. De ongelijke netwerkvorming zal de toewijzing van supraregionale referentiepunten sterk onder druk zetten om U-opdrachten (alleen UZ) naar R-opdrachten (in alle ziekenhuizen) te verruimen om deze in meer netwerken te kunnen aanbieden. Dit zal zeker het geval zijn voor activiteiten die een hoge remuneratie meebrengen. Dit zal ook de drang vergroten bij grote algemene ziekenhuizen om zich als UZ te profileren. De afwezigheid van strikte criteria voor de definitie van R zorgen is daarom een belangrijke lacune."Het organisatorisch opsplitsen van locoregionale en supraregionale opdrachten zal wellicht impact hebben op het aantrekken van nieuwe artsen en medewerkers. "Hoe zal een basisziekenhuis nog de beste arts-specialisten kunnen aantrekken wanneer de zorg beperkt is tot de gekende en algemene routinezorg?"4 De Academie vreest dat de netwerking het aantal medische referentiecentra niet zal beperken, maar doen toenemen omdat de 25 LKZ een equivalent aanbod zullen willen aanbieden.5 De Academie maakt zich bovendien ook zorgen over de verschillen in prestaties in het netwerk als de tijd die universitaire artsen besteden aan onderwijs en onderzoek niet gecompenseerd wordt om de kwaliteit van de klinische praktijk te behouden.6 En wat met het verschil in het statuut van de arts in universitaire en algemene ziekenhuizen? "Minimaal 70% van de artsen in een UZ is in loondienst (van het UZ, de universiteit of beide). Artsen in AZ zijn meestal zelfstandigen die per prestatie betaald worden. Dat heeft een invloed op hun inkomen maar ook op het zakencijfer van het ziekenhuis. De loonkloof enerzijds en het verschil in statutaire opdracht anderzijds maken dat universitaire ziekenhuisartsen dreigen over te stappen naar algemene ziekenhuizen binnen LKZ of naar een zelfstandigenstatuut."De Koninklijke Academiën voor Geneeskunde bevelen aan om maatregelen te nemen om het statuut van de universitaire arts aantrekkelijker te maken zodat die zijn drie academische opdrachten kan uitvoeren: klinische praktijk, onderwijs en onderzoek.Hoewel men zou kunnen verwachten dat elk UZ in alle domeinen topreferentie en complexe hoogwaardige zorg moet kunnen leveren, is dit in de praktijk niet het geval en zelfs niet aan te moedigen, stellen de Academiën. Het is volgens hen noodzakelijk dat de AZ geen complexe en hoogwaardige zorg aanbieden in alle domeinen en dat ze samenwerken met hun netwerk en ook met andere netwerken zodat ze niet verplicht zijn om een volledig zorggamma aan te bieden."Locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken waarin een universitair ziekenhuis participeert, moeten een geëigende governance-structuur ontwikkelen, waarin de universiteit en de faculteit geneeskunde hun wettelijk bepaalde rol kunnen blijven vervullen."Tenslotte moeten "internationale objectieve criteria gebruikt worden om de supraregionale zorgopdrachten als basis voor programmatie en erkenning vast te leggen" en moeten "UZ de leiding nemen in de universitaire onderbouw van alle referentie- (R) en universitaire (U) opdrachten."