Dat zegt prof. Lode Godderis naar aanleiding van een recent gepubliceerde literatuurstudie in het kader van het EU-gefinancierde METEOR-project. Dat is een samenwerking tussen ons land, Nederland, Italië en Polen met als doel om onder meer inzicht te krijgen in de redenen waarom artsen en verpleegkundigen hun job verlaten. Dat is nodig: wereldwijd neemt het tekort aan zorgverleners toe. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) signaleert dat er tegen 2030 wereldwijd een tekort zal zijn van bijna 14 miljoen zorgverleners zoals verpleegkundigen, artsen, verloskundigen.

"Traditioneel richten initiatieven om deze tekorten op te vangen zich vooral op het motiveren van mensen om voor een opleiding in de zorgsector te kiezen, dan wel om voor een bepaalde zorginstelling te kiezen. De laatste jaren gaat er echter meer en meer aandacht uit naar hoe we ervoor kunnen zorgen dat reeds actieve zorgverleners in de zorg blijven werken", zegt prof. arbeidsgeneeskunde Lode Godderis.

Leiderschap

Een literatuuronderzoek van 37 EU-artikels en 308 niet-EU-artikels waaraan prof. Godderis meewerkte, deelt determinanten om de zorg al dan niet te verlaten in zes categorieën in: persoonlijke kenmerken, jobvereisten, jobvoordelen, werkomstandigheden, werkrelaties en organisatiecultuur.

Zo blijkt onder meer dat de mate van autonomie die een arts of verpleegkundige ervaart, de kans op jobverloop vermindert. Hoe meer anciënniteit, hoe ouder iemand is, en veel ervaring hebben verminderen ook de kans op het verlaten van de zorg. Deeltijds werken is zowel voor artsen als verpleegkundigen een pullfactor (blijven), fulltime werken een pushfactor (verlaten).

Als artsen en verpleegkundigen mogelijkheden krijgen om zich in hun loopbaan verder te ontwikkelen, zijn ze minder geneigd om te vertrekken. Voorts heeft leiderschap een positief effect op de intentie om te blijven, evenals de sociale relaties en steun die artsen en verpleegkundigen ervaren binnen de organisatie.

Beleid

"Met beleidsmakers bekijken we binnen het METEOR-project nu welke beleidsinitiatieven er vandaag al bestaan op vlak van de verschillende determinanten, en of ze aansluiten bij wat wij in ons onderzoek hebben vastgesteld", licht prof. Godderis toe. "In België is er tot op heden bijvoorbeeld voornamelijk ingezet op werkbelasting, denk aan het zogenaamde 'recht op deconnectie'."

"Met het beleid zullen we ons ook buigen over de determinanten waarvoor er nog geen maatregelen zijn. Het aanpakken van administratieve overbelasting bijvoorbeeld zou de jobtevredenheid van artsen en verpleegkundigen zeker ten goede komen en hen het gevoel geven dat ze hun job beter kunnen uitoefenen."

Retentie in de zorg

Jobtevredenheid, ontwikkelings- en carrièremogelijkheden, en een goede work-life balance zijn drie cruciale factoren waarmee ziekenhuismanagers rekening moeten houden met het oog op het behouden van artsen en verpleegkundigen. Dat besluiten Europese onderzoekers waaronder professor arbeidsgeneeskunde Lode Godderis (KU Leuven) na een internationale literatuurstudie naar determinanten die een impact hebben op retentie in de zorg.

Het onderzoek, waarbij 345 artikels gepubliceerd tussen 2011 en 2021 onder de loep werden genomen, keek ook naar de prevalentie van artsen en verpleegkundigen die hun job in het ziekenhuis wilden verlaten. Uit de artikels blijkt dat tussen 17% en 29% van de artsen met hun job willen stoppen. In Zwitserland zijn artsen het minst van plan om te vertrekken (14%), gevolgd door Noorwegen (21%), Polen (23%) en Duitsland (28%). De verpleegkundigen zijn dan weer het meest geneigd om te vertrekken in Turkije: maar liefst 61 tot 64% wil er daar mee ophouden.

Dat zegt prof. Lode Godderis naar aanleiding van een recent gepubliceerde literatuurstudie in het kader van het EU-gefinancierde METEOR-project. Dat is een samenwerking tussen ons land, Nederland, Italië en Polen met als doel om onder meer inzicht te krijgen in de redenen waarom artsen en verpleegkundigen hun job verlaten. Dat is nodig: wereldwijd neemt het tekort aan zorgverleners toe. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) signaleert dat er tegen 2030 wereldwijd een tekort zal zijn van bijna 14 miljoen zorgverleners zoals verpleegkundigen, artsen, verloskundigen. "Traditioneel richten initiatieven om deze tekorten op te vangen zich vooral op het motiveren van mensen om voor een opleiding in de zorgsector te kiezen, dan wel om voor een bepaalde zorginstelling te kiezen. De laatste jaren gaat er echter meer en meer aandacht uit naar hoe we ervoor kunnen zorgen dat reeds actieve zorgverleners in de zorg blijven werken", zegt prof. arbeidsgeneeskunde Lode Godderis. Een literatuuronderzoek van 37 EU-artikels en 308 niet-EU-artikels waaraan prof. Godderis meewerkte, deelt determinanten om de zorg al dan niet te verlaten in zes categorieën in: persoonlijke kenmerken, jobvereisten, jobvoordelen, werkomstandigheden, werkrelaties en organisatiecultuur. Zo blijkt onder meer dat de mate van autonomie die een arts of verpleegkundige ervaart, de kans op jobverloop vermindert. Hoe meer anciënniteit, hoe ouder iemand is, en veel ervaring hebben verminderen ook de kans op het verlaten van de zorg. Deeltijds werken is zowel voor artsen als verpleegkundigen een pullfactor (blijven), fulltime werken een pushfactor (verlaten). Als artsen en verpleegkundigen mogelijkheden krijgen om zich in hun loopbaan verder te ontwikkelen, zijn ze minder geneigd om te vertrekken. Voorts heeft leiderschap een positief effect op de intentie om te blijven, evenals de sociale relaties en steun die artsen en verpleegkundigen ervaren binnen de organisatie. "Met beleidsmakers bekijken we binnen het METEOR-project nu welke beleidsinitiatieven er vandaag al bestaan op vlak van de verschillende determinanten, en of ze aansluiten bij wat wij in ons onderzoek hebben vastgesteld", licht prof. Godderis toe. "In België is er tot op heden bijvoorbeeld voornamelijk ingezet op werkbelasting, denk aan het zogenaamde 'recht op deconnectie'." "Met het beleid zullen we ons ook buigen over de determinanten waarvoor er nog geen maatregelen zijn. Het aanpakken van administratieve overbelasting bijvoorbeeld zou de jobtevredenheid van artsen en verpleegkundigen zeker ten goede komen en hen het gevoel geven dat ze hun job beter kunnen uitoefenen."